Thẻ ngoại kiều (Zairyu Card) là gì?
Định nghĩa đơn giản
Zairyu Card (người Việt hay gọi là Thẻ Zairyu) được ví như là tấm “Chứng minh nhân dân/Căn cước công dân” của bạn tại Nhật Bản.
Khi bạn sang Nhật làm việc trên 3 tháng, bạn không thể lúc nào cũng kè kè cuốn hộ chiếu bên người. Thay vào đó, chính phủ Nhật cấp cho bạn chiếc thẻ nhựa này. Đi đâu, làm gì, gặp cảnh sát hay ra ngân hàng, bạn chỉ cần chìa thẻ này ra là chứng minh được: “Tôi là ai, tôi ở đâu và tôi đang cư trú hợp pháp”.
Định nghĩa chuyên ngành
Thẻ ngoại kiều (tiếng Nhật là Zairyū Kādo – 在留カード hay tiếng anh là Zairyu Card) là thẻ chứng nhận tư cách lưu trú được cấp cho người nước ngoài cư trú trung và dài hạn tại Nhật Bản (trên 3 tháng), thay thế cho “Giấy chứng nhận đăng ký người nước ngoài” trước đây. Thẻ này do Cục Quản lý Xuất nhập cảnh và Lưu trú Nhật Bản phát hành.
Bản chất & Mục đích của chiếc thẻ này
- Bản chất: Đây là giấy tờ tùy thân bắt buộc. Nó chứa con chip IC ghi lại toàn bộ thông tin quản lý của chính phủ Nhật về bạn.
- Mục đích:
- Chứng minh thân phận: Thay thế hộ chiếu trong các giao dịch đời sống hàng ngày.
- Quản lý cư trú: Trên thẻ ghi rõ bạn được phép làm gì (Thực tập sinh, Kỹ sư hay Du học sinh) và được ở đến bao giờ.
- Thực hiện thủ tục hành chính: Bạn bắt buộc phải có thẻ này mới mở được tài khoản ngân hàng, đăng ký điện thoại, thuê nhà hay đăng ký wifi.
- Khi nào bạn sẽ nhận được:
- Nếu bạn nhập cảnh qua các sân bay lớn (Narita, Haneda, Chubu, Kansai…): Bạn sẽ được in và cấp thẻ ngay tại hải quan sân bay.
- Nếu nhập cảnh sân bay nhỏ: Thẻ sẽ được gửi bưu điện về địa chỉ nhà bạn sau.
Ví dụ minh họa các thông tin trên thẻ
Cầm chiếc thẻ trên tay, bạn cần biết cách đọc các mục quan trọng sau để tránh rắc rối:
- Mặt trước:
- Tên, Ngày sinh, Giới tính, Quốc tịch.
- Địa chỉ (Jukyo-chi): Nơi bạn đang sống. Nếu chuyển nhà, địa chỉ mới sẽ được ghi ở mặt sau.
- Tư cách lưu trú (Zairyu Shikaku): Ví dụ ghi là “Gino Jisshu” (Thực tập kỹ năng) hay “Gijutsu” (Kỹ thuật/Kỹ sư).
- Thời hạn lưu trú (Zairyu Kigen): Ngày thẻ hết hạn (cũng là ngày hết visa).
- Mặt sau:
- Địa chỉ mới: Dùng khi bạn chuyển chỗ ở.
- Giấy phép làm thêm: Mục này quan trọng với du học sinh (làm 28h/tuần), còn Thực tập sinh thường bỏ trống hoặc ghi hạn chế.
Một số thuật ngữ liên quan
Đừng nhầm lẫn Thẻ ngoại kiều với các loại thẻ sau:
- Visa (Thị thực): Visa là cái tem dán trong hộ chiếu để bạn được nhập cảnh. Còn Thẻ ngoại kiều là để bạn sống ở Nhật.
- My Number Card (Thẻ Mã số cá nhân): Một loại thẻ khác dùng cho an sinh xã hội và thuế (giống mã số thuế/bảo hiểm). Thẻ Ngoại kiều quan trọng hơn My Number.
- Shiyakusho/Kuyakusho (Ủy ban hành chính): Nơi bạn phải đến để đăng ký địa chỉ in lên mặt sau thẻ.
- Gaijin Card: Tên gọi cũ rích của thẻ này trước năm 2012 (giờ đã bỏ, nhưng người Việt quen miệng vẫn gọi là Thẻ Gai).
Một số lưu ý “sống còn” về Thẻ ngoại kiều
Luật pháp Nhật Bản rất nghiêm khắc về tấm thẻ nhựa này, hãy nhớ kỹ:
- Luôn mang theo người 24/7: Đây là luật bắt buộc. Cảnh sát có thể kiểm tra bất cứ lúc nào. Nếu không mang theo, bạn có thể bị phạt tới 200.000 Yên (khoảng 35-40 triệu đồng), thậm chí bị trục xuất nếu tái phạm.
- Đăng ký địa chỉ trong 14 ngày: Khi mới sang hoặc khi chuyển nhà, bạn có 14 ngày để ra Ủy ban quận/thành phố đăng ký địa chỉ lên thẻ. Quá hạn sẽ bị phạt tiền.
- Mất thẻ phải báo ngay: Nếu làm rơi, trong vòng 14 ngày bạn phải đến Cục Quản lý xuất nhập cảnh để xin cấp lại.
- Trả lại thẻ khi về nước hẳn: Tại sân bay ngày bạn về Việt Nam (sau khi hết hợp đồng), hải quan sẽ bấm lỗ thủng chiếc thẻ này để vô hiệu hóa nó. Bạn được giữ lại làm kỷ niệm nhưng nó không còn giá trị pháp lý.
- Tuyệt đối không cho mượn: Tội phạm thường mua bán thẻ ngoại kiều để làm sim rác, tài khoản ngân hàng lừa đảo. Cho mượn thẻ là tiếp tay cho tội phạm và bạn sẽ bị bắt.