JICA là gì?
Định nghĩa đơn giản
Nếu bạn nhìn thấy các công trình lớn như Cầu Nhật Tân, Nhà ga Metro Bến Thành, hay các thiết bị máy móc hiện đại trong các trường Cao đẳng nghề công lập… thì thường sẽ thấy logo của JICA.
Hiểu nôm na, JICA là “đại diện hình ảnh” của Chính phủ Nhật Bản tại Việt Nam trong việc hỗ trợ tiền bạc (vốn ODA) và kỹ thuật. JICA không phải là công ty tuyển dụng xuất khẩu lao động, mà là cơ quan giúp Việt Nam phát triển kinh tế và đào tạo con người.
Định nghĩa chuyên ngành
JICA là viết tắt của Japan International Cooperation Agency (tiếng Nhật: Kokusai Kyoryoku Kiko – 国際協力機構), hay còn gọi là Cơ quan Hợp tác Quốc tế Nhật Bản. Đây là cơ quan duy nhất thực hiện các chương trình Viện trợ Phát triển Chính thức (ODA) của Chính phủ Nhật Bản, bao gồm hợp tác kỹ thuật, vốn vay và viện trợ không hoàn lại.
Bản chất & Mục đích của tổ chức này
- Bản chất: Đây là cơ quan thuộc Chính phủ Nhật Bản (trực thuộc Bộ Ngoại giao). JICA hoạt động phi lợi nhuận vì mục đích ngoại giao và phát triển, chứ không kinh doanh kiếm lời từ người lao động.
- Mục đích:
- Phát triển hạ tầng: Xây dựng đường xá, cầu cống, sân bay… tạo tiền đề cho kinh tế phát triển (và đây cũng là nơi nhiều công ty xây dựng Nhật Bản tham gia thi công).
- Đào tạo nhân lực (Quan trọng): JICA cử chuyên gia Nhật sang các trường nghề ở Việt Nam để dạy kỹ thuật chuẩn Nhật (Hàn, Cơ khí, Điện…). Đây là nguồn “nguyên liệu” chất lượng cao cho các chương trình xuất khẩu lao động.
- Khi nào bạn sẽ gặp: Khi bạn học nghề tại các trường được JICA tài trợ, hoặc khi bạn thấy các khóa đào tạo ngắn hạn do “Chuyên gia JICA” đứng lớp.
Ví dụ minh họa các hoạt động tại Việt Nam
Tuy không trực tiếp đưa người đi lao động, nhưng JICA gián tiếp tạo ra môi trường đào tạo nghề chất lượng:
- Trường Đại học Công nghiệp Hà Nội / Cao đẳng nghề Kỹ thuật Công nghệ: JICA tài trợ máy móc CNC, máy hàn và cử chuyên gia sang dạy giáo viên Việt Nam cách dạy nghề kiểu Nhật.
- Dự án Metro số 1 (TP.HCM): JICA cho vay vốn và giám sát kỹ thuật. Rất nhiều Kỹ sư và Thực tập sinh ngành xây dựng của Esuhai có cơ hội làm việc tại các dự án vệ tinh liên quan đến công trình này.
- Tình nguyện viên (JOCV): Các thanh niên Nhật Bản được JICA phái sang Việt Nam để dạy tiếng Nhật, dạy điều dưỡng hoặc thể dục thể thao tại các địa phương.
Một số thuật ngữ liên quan
Trong các văn bản hợp tác Việt – Nhật, bạn sẽ hay gặp:
- ODA (Vốn ODA): Tiền viện trợ của chính phủ Nhật (thông qua JICA) để hỗ trợ Việt Nam.
- Dự án JICA: Các chương trình cụ thể (như dự án cải thiện môi trường nước, dự án đào tạo điều dưỡng…).
- Chuyên gia JICA: Người Nhật có trình độ cao được phái sang Việt Nam để chuyển giao công nghệ (“cầm tay chỉ việc” cho nhân sự Việt Nam).
- JOCV (Japan Overseas Cooperation Volunteers): Đội ngũ tình nguyện viên trẻ của Nhật.
Một số lưu ý quan trọng về JICA
Rất nhiều “cò mồi” lợi dụng uy tín của JICA để lừa đảo, bạn cần tỉnh táo:
- JICA KHÔNG tuyển xuất khẩu lao động: JICA không phải là công ty phái cử, cũng không phải nghiệp đoàn tiếp nhận. Nếu ai đó bảo “Đưa đi Nhật theo đường JICA” để đi làm công nhân nhà máy thì 100% là lừa đảo.
- Chương trình Học bổng JDS: JICA có cấp học bổng (JDS) nhưng là dành cho cán bộ nhà nước đi học Thạc sĩ/Tiến sĩ, không dành cho lao động phổ thông hay thực tập sinh.
- Bảo chứng cho chất lượng: Tuy nhiên, nếu một trường nghề hoặc một trung tâm đào tạo giới thiệu rằng “Giáo trình giảng dạy được tư vấn bởi chuyên gia JICA”, thì đó là một tín hiệu tốt về chất lượng đào tạo chuẩn Nhật.
- Không thu phí: Các hoạt động hỗ trợ của JICA thường là miễn phí hoặc nằm trong khuôn khổ dự án nhà nước. JICA không bao giờ thu tiền dịch vụ của người dân.