Cục Quản lý xuất nhập cảnh là gì?
Nếu bạn đã từng tìm hiểu hoặc đi du lịch nước ngoài, chắc chắn bạn biết đến khái niệm hải quan hay kiểm soát biên giới. Nhưng khi đi làm việc lâu dài tại Nhật, bạn sẽ cần làm việc với một cơ quan quyền lực hơn rất nhiều, đó chính là Cục Quản lý xuất nhập cảnh của Nhật Bản.
Định nghĩa đơn giản
Cục Quản lý xuất nhập cảnh (tiếng Nhật gọi là Nyūkoku Kanri-kyoku – 入国管理局 hay còn gọi tắt là Nyukan) là cơ quan nhà nước trực thuộc Bộ Tư pháp Nhật Bản. Họ có trách nhiệm chính là quản lý việc nhập cảnh, xuất cảnh, và cư trú của tất cả người nước ngoài tại Nhật. Đối với thực tập sinh, đây là cơ quan cấp phép cho bạn được ở lại và làm việc hợp pháp.
Định nghĩa chuyên ngành
Cục Quản lý xuất nhập cảnh là cơ quan hành pháp có quyền hạn cao nhất trong việc kiểm soát dòng người di trú, bao gồm cấp phát các loại tư cách lưu trú (Visa), gia hạn thời gian lưu trú và xử lý các trường hợp vi phạm luật xuất nhập cảnh. Toàn bộ quá trình xét duyệt hồ sơ thực tập sinh, từ lúc nộp hồ sơ xin Tư cách lưu trú (COE) cho đến khi bạn nhận thẻ ngoại kiều, đều do cơ quan này quyết định.
Bản chất & Mục đích của thuật ngữ này
- Bản chất: Là cơ quan kiểm soát pháp lý về cư trú. Mọi giấy tờ pháp lý quan trọng nhất của bạn tại Nhật đều do cơ quan này ban hành hoặc kiểm soát.
- Mục đích:
- Kiểm soát di trú: Đảm bảo chỉ những người có mục đích hợp pháp (học tập, làm việc, du lịch) mới được vào và ở lại Nhật Bản.
- Cấp Tư cách lưu trú: Cấp Tư cách lưu trú (COE), một loại giấy phép chứng minh bạn đủ điều kiện pháp lý để sinh sống tại Nhật, rất quan trọng để xin visa.
- Giám sát Thực tập sinh: Đảm bảo thực tập sinh thực hiện đúng mục đích của chương trình (thực tập kỹ năng) và không vi phạm các điều khoản cư trú.
- Khi nào bạn sẽ gặp thuật ngữ này:
- Lúc Nghiệp đoàn nộp hồ sơ của bạn để xin COE.
- Khi bạn đến sân bay Nhật Bản để làm thủ tục nhập cảnh.
- Khi bạn cần gia hạn thời gian lưu trú (nếu đi 3 năm hoặc 5 năm).
Ví dụ minh họa
Dưới đây là một số công việc quan trọng nhất mà Cục Quản lý xuất nhập cảnh làm liên quan đến thực tập sinh:
- Xét duyệt COE: Đây là quá trình Nghiệp đoàn/Công ty tiếp nhận nộp hồ sơ của bạn và Cục thẩm định xem bạn có đủ điều kiện làm thực tập sinh không. Quá trình này có thể kéo dài 3-6 tháng.
- Phát hành Thẻ ngoại kiều (Zairyū Card – 在留カード): Đây là giấy tờ tùy thân quan trọng nhất của bạn tại Nhật. Thẻ này được Cục cấp ngay tại sân bay hoặc sau khi bạn làm thủ tục nhập cảnh.
- Gia hạn visa: Nếu bạn muốn chuyển từ hợp đồng 1 năm lên 3 năm, hoặc chuyển sang chương trình Kỹ năng đặc định, Cục là nơi bạn nộp hồ sơ xin gia hạn thời gian lưu trú.
- Xử lý vi phạm: Nếu thực tập sinh bỏ trốn, làm việc trái phép hoặc vi phạm luật cư trú, Cục sẽ là cơ quan điều tra và ra quyết định trục xuất.
Một số thuật ngữ liên quan
- Tư cách lưu trú (COE – Certificate of Eligibility): Giấy chứng nhận đủ điều kiện nhập cảnh vào Nhật Bản, do Cục Quản lý xuất nhập cảnh cấp.
- Thẻ ngoại kiều (Zairyū Card – 在留カード): Thẻ căn cước dành cho người nước ngoài sinh sống dài hạn tại Nhật, do Cục cấp.
- Visa (Thị thực): Dán vào hộ chiếu, do Đại sứ quán/Lãnh sự quán Nhật Bản tại Việt Nam cấp, dựa trên COE của Cục.
- Cục Quản lý lao động ngoài nước (DOLAB): Cơ quan đối tác của Việt Nam (đã đề cập ở bài trước).
Một số lưu ý khác về Cục Quản lý xuất nhập cảnh
- Quyết định cuối cùng: Quyết định của Cục về việc cấp hay từ chối COE là gần như cuối cùng. Nếu hồ sơ của bạn không minh bạch, việc bị từ chối là điều có thể xảy ra.
- Bí mật thông tin: Cục có quyền điều tra hồ sơ rất kỹ lưỡng. Đây là lý do bạn cần khai báo thông tin trung thực, chính xác ngay từ đầu khi làm việc với Esuhai.
- Thẻ ngoại kiều là Vàng: Luôn mang theo Thẻ ngoại kiều. Cảnh sát Nhật Bản có quyền kiểm tra bất cứ lúc nào, nếu bạn không có thẻ, bạn có thể bị phạt hành chính.
- Công ty Phái cử & Nghiệp đoàn làm việc trực tiếp: Mọi hồ sơ COE của bạn sẽ được Nghiệp đoàn (đã hợp tác với Esuhai) nộp lên Cục. Bạn chỉ cần cung cấp đầy đủ giấy tờ cần thiết cho Esuhai.