Chương trình Thực tập sinh là gì?
Định nghĩa đơn giản
Chương trình Thực tập sinh là tên gọi chính thức của chương trình mà mọi người hay gọi dân dã là “xuất khẩu lao động Nhật Bản”.
Hiểu một cách đời thường nhất, đây là chương trình giúp bạn sang Nhật làm việc trong các nhà máy, công xưởng, nông trại, trung tâm sức khỏe, hoặc nhà hàng khách sạn để kiếm tiền và học hỏi tay nghề trong một khoảng thời gian nhất định (thường là 1 năm hoặc 3 năm). Sau khi hết hạn hợp đồng, bạn sẽ trở về Việt Nam để phát triển sự nghiệp riêng dựa trên vốn và kinh nghiệm đã tích lũy được.
Định nghĩa chuyên ngành
Chương trình Thực tập sinh còn được gọi với tên đầy đủ là Thực tập sinh kỹ năng (tiếng Nhật là Gino Jisshusei – 技能実習生) là chương trình hợp tác giữa chính phủ Việt Nam và Nhật Bản, với mục đích chính là đào tạo, chuyển giao kỹ thuật, kỹ năng và kiến thức công nghệ của Nhật Bản cho người lao động nước ngoài.
Tên tiếng Anh của chương trình này là Technical Intern Training Program (TITP). Bạn sẽ rất thường gặp từ TITP trong các tài liệu chính thức về xuất khẩu lao động Nhật Bản hoặc trên các trang tin tức của Nhật.
Bản chất & Mục đích của chương trình
- Bản chất: Đây không đơn thuần là đi làm thuê kiếm tiền, mà bản chất cốt lõi là “Đào tạo kỹ năng” thông qua quá trình làm việc thực tế. Bạn vừa là người lao động được trả lương, vừa là “thực tập sinh” đang học việc.
- Mục đích:
- Với bạn: Là cơ hội để thay đổi cuộc sống nhờ mức thu nhập tốt (khoảng 28 – 35 triệu VNĐ/tháng chưa tính tăng ca), tích lũy vốn tiếng Nhật (N3, N2) và rèn luyện tác phong làm việc chuyên nghiệp.
- Với Nhật Bản: Bổ sung nguồn nhân lực trẻ, khỏe cho các ngành nghề đang thiếu hụt lao động.
- Khi nào bạn sẽ gặp thuật ngữ này: Khi bạn tìm hiểu về các con đường đi Nhật làm việc, hoặc khi đọc các thông báo tuyển dụng từ các công ty phái cử như Esuhai.
Ví dụ minh họa các ngành nghề thực tập sinh
Dưới đây là một số công việc thực tế mà Thực tập sinh kỹ năng thường làm tại Nhật, dựa trên các đơn tuyển dụng phổ biến:
- Ngành Thực phẩm: Làm cơm hộp, chế biến xúc xích, thịt nguội, làm bánh mì hoặc sơ chế thủy hải sản.
- Ngành Cơ khí: Vận hành máy tiện, phay, hàn xì, đúc nhựa hoặc dập kim loại trong các nhà máy sản xuất linh kiện.
- Ngành Xây dựng: Lắp đặt cốt thép, dựng giàn giáo, trang trí nội thất hoặc vận hành máy xây dựng tại các công trình.
- Ngành Nông nghiệp: Trồng và thu hoạch rau củ quả trong nhà kính, chăn nuôi bò sữa hoặc trồng nấm công nghệ cao.
- Ngành Ô tô: Bảo dưỡng, sửa chữa ô tô hoặc làm trong các dây chuyền lắp ráp phụ tùng xe hơi.
- Ngành Chăm sóc viên (Kaigo – 介護): Chăm sóc, hỗ trợ sinh hoạt cho người cao tuổi tại các viện dưỡng lão hoặc bệnh viện.
Một số thuật ngữ liên quan
Trong quá trình tìm hiểu, bạn sẽ dễ bắt gặp các thuật ngữ này đi kèm hoặc dễ gây nhầm lẫn:
- Nghiệp đoàn (Kumiai): Đơn vị phía Nhật Bản chịu trách nhiệm quản lý và hỗ trợ thực tập sinh.
- Công ty phái cử: Doanh nghiệp tại Việt Nam (như Esuhai) chịu trách nhiệm tuyển dụng, đào tạo và đưa bạn sang Nhật.
- Senpai (Tiền bối): Chỉ những người đi trước, đã có kinh nghiệm làm việc tại công ty.
- Kỹ năng đặc định (Tokutei Gino): Một loại visa làm việc mới với yêu cầu cao hơn và chế độ khác với thực tập sinh.
- Tư cách lưu trú (COE): Giấy phép bắt buộc để bạn có thể xin visa sang Nhật làm việc.
Một số lưu ý quan trọng về Thực tập sinh kỹ năng
Để tránh “vỡ mộng” hoặc gặp rủi ro, bạn cần nắm rõ những điểm sau:
- Không chỉ có màu hồng: Công việc tại Nhật đòi hỏi sức khỏe và tính kỷ luật rất cao. Bạn sẽ phải làm việc 8 tiếng/ngày theo quy định, và có thể phải tăng ca tùy theo tình hình công ty.
- Điều kiện sức khỏe: Bạn không được mắc các bệnh truyền nhiễm (viêm gan B, HIV, lao phổi…) và đặc biệt là không được có hình xăm (nếu có hình xăm nhỏ hoặc đã xóa thì cần xác nhận kỹ lại với tư vấn viên).
- Chi phí và Tích lũy:
- Sau 3 năm làm việc, nếu chi tiêu hợp lý, bạn có thể tích lũy được từ 500 – 700 triệu đồng (chưa kể tiền hoàn thuế Nenkin khoảng 80 triệu sau khi về nước).
- Hãy cảnh giác với “cò mồi”. Tại các công ty uy tín như Esuhai, mọi khoản phí dịch vụ đều được công khai minh bạch và tuân thủ quy định pháp luật.
- Cơ hội sau khi về nước: Đừng nghĩ đi Nhật về là hết. Nếu bạn có tiếng Nhật tốt (N3, N2) và tay nghề cứng, bạn hoàn toàn có thể trở thành quản lý, phiên dịch viên, giáo viên tiếng Nhật hoặc tự mở xưởng kinh doanh riêng tại Việt Nam.